Carnaval is oorspronkelijk een Katholiek feest. Carnaval wordt gevierd op de drie dagen voor Aswoensdag. Traditioneel gezien duurt het feest drie dagen, van zondag tot en met dinsdag, maar in praktijk zie je dat de feesten meestal al op vrijdag beginnen. De naam Carnaval komt waarschijnlijk uit het Latijn. Carne vale betekent namelijk zoiets als afscheid van het vlees.
Oorsprong
Carnaval was oorspronkelijk een eetfestijn. Op dinsdag, de dag voor het vasten, werd al het vet wat er nog in huis lag opgemaakt. De Romeinen vierden een soortgelijk feest, het feest van de Saturnaliën genoemd. Hier stond het eten en drinken ook centraal. Dit feest werd gevierd op de zonnewende van 21 december van ieder jaar.
Carnaval in Nederland
Nederland kent twee soorten Carnaval, namelijk het Rijnlands Carnaval en het Bourgondisch Carnaval. Het Rijnlands Carnaval wordt vooral gevierd in Limburg en in het oosten van Noord-Brabant. Deze manier van Carnaval viering heeft zich in Duitsland ontwikkeld. Het Rijnlands Carnaval wordt duidelijk anders gevierd in Nederland dan in Duitsland.
In Nederland staat het Rijnlands Carnaval vooral bekent om zijn vele Carnavalsverenigingen. Deze verenigingen hebben een lange traditie en hebben vaak een eigen Prins en Raad van elf. Ze hebben hun eigen praalwagen voor de optocht en organiseren ook hun eigen feesten. Het Rijnlands carnaval kenmerkt zich door zijn kleuren: rood, geel en groen. In het Rijnlands Carnaval is het kostuum erg belangrijk en daar besteed men dan ook veel geld en tijd aan. Tevens ligt de nadruk hier ook op schmink. Voordat Carnaval begint worden er veel verschillende Carnavalbals georganiseerd, feesten voordat het echt Carnaval is.
Het Bourgondische Carnaval wordt vooral gevierd in Noord-Brabant, maar ook in Gelderland en Zeeuws-Vlaanderen. Bourgondische Carnaval had de insteek van een eetfestijn waarbij men verkleed ging en elkaar belachelijk maakte. Doordat er lange tijd een grote armoede heerste in Brabant, zijn de kostuums bij het Bourgondische Carnaval nogal eenvoudig. Wat erg kenmerkend is aan het Bourgondisch Carnaval is dat de plaatsnamen tijdens de Carnaval worden veranderd. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld Oeteldonk voor Den Bosch en Kielegat voor Breda.
Er zijn ook veel overeenkomsten tussen het Rijnlands Carnaval en het Bourgondisch Carnaval. Zo viert men beide de elfde van de elfde op 11 November. Ook is er bij beide soorten Carnaval een sleuteloverdracht. Daarnaast kennen ze ook beiden carnavalsoptochten, de prins en gevolg, betogen in dialect en de verschillende dweilorkesten.
Wanneer is het Carnaval?
De datum van Carnaval hangt samen met de datum van Eerste Paasdag. De vastentijd begint namelijk 40 dagen voor de Eerste Paasdag, hier tellen de zondagen niet mee. Carnaval begint dus zeven weken voor de Eerste Paasdag. Carnaval kan op zijn vroegst beginnen op 1 februari en op zijn laatst op 9 maart. Officieel gezien is Carnaval dus drie dagen, maar het Carnavalsseizoen begint in de praktijk al op 11 November.